Diogenes Zywoty i poglady slynnych filozofow

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Niektórzy nadają dziełu Hera-klita tytuł Muzy, inni O przyrodzie, a Diodotosnazywa jeSterem nieomylnym do kierowania życia.Wedle innych jeszcze tytuł brzmiał: Przewodnikpostępowania dla całego świata, dla jednego i dla wszystkich2.Opowiadają, że zapytany, dlaczego milczy, Heraklitodpowiedział: Abyście wy mogli gadać".Sam Dariusz zapragnął nawiązać z nim znajomośći tak do niego napisał:Król Dariusz, syn Hystaspesa, pozdrawia mędrcaHeraklita z Efezu.Jesteś autorem traktatu O przyrodzie, trudnego dozrozumienia i interpretacji.Jeśli rozumieć pewnemiejsca dokładnie według twoich słów, można dojśćdo wniosku, że jego siła polega na tym, iż daje teorięcałego świata i wszystkiego, co w nim zachodzi, opartą1Por.wyżej II 22.2Miejsce niepewne. 515na jakimś ruchu najbardziej boskim.W wielu jednakmiejscach myśli twoje budzą wątpliwości, tak żenawet najwięksi znawcy dzieł filozoficznych nie sąpewni, czy dobrze je interpretują.Przeto król Dariusz,syn Hystaspesa, pragnie twoich pouczeń i greckiegowykształcenia (�� ).Przybądz więcjak najrychlej przed moje oblicze do królewskiegopałacu.Grecy bowiem nie doceniają na ogół swoichmędrców i nieczuli są na piękno ich nauk, godnesłuchania i poznania.Na moim dworze natomiastbędziesz miał zapewnione pierwsze miejsce, w ciągudnia piękne i pożyteczne rozmowy oraz życie odpo-wiadające twoim zasadom.[A oto odpowiedz Heraklita:]Heraklit z Efezu królowi Dariuszowi, synowi Hysta-spesa, przesyła pozdrowienie.Wszyscy ludzie żyjący na ziemi trzymają się z dalaod prawdy i sprawiedliwości i z powodu haniebnejniewiedzy kierują się chciwością i żądzą sławy.Ja na-tomiast, unikając wszelkiej niegodziwości i pychy,z którą zawsze się łączy nienawiść, a przy tym czującodrazę do splendorów, nie mogę zdecydować się nawyjazd do kraju Persów, lecz wolę zgodnie ze swoimipoglądami poprzestawać na małym.Tak postępował Heraklit nawet w stosunku do króla.Demetrios zaś powiada w Pisarzach o tym samymimieniu, że Heraklit lekceważył nawet Ateńczyków, cho-ciaż cieszył się u nich wielką sławą, i mimo że u Efezyj-czyków był w pogardzie, to jednak dawał pierwszeń-stwo swej ojczyznie.Wspomina o nim także Demetrios 516z Faleronu w Obronie Sokratesa.Wielu było interpre-tatorów dzieł Heraklita, mianowicie: Antystenes i Hera-klides z Pontu, Kleantes i stoik Sfairos, Pauzaniaszzwany Heraklitejczykiem, Nikomedes i Dionizjos.Spo-śród gramatyków Diodotos, który twierdzi, że dziełoHeraklita nie jest traktatem o przyrodzie, lecz o ustrojupolitycznym, a wywody fizyczne służą w nim tylkoza ilustrację.Wedle Hieronima poeta jambicznySkytinos ubrał to dzieło w formę wierszowaną.Pozostały o nim liczne epigramaty, jak na przykładnastępujący:Jam jest Heraklit.Dlaczego, głupcy, już to dzwigacie mię w górę,już to strącacie w dół? 1Nie dla was się trudziłem, lecz dla tych, co mię rozumieją.Dla mnie jeden człowiek wart jest.tyle co trzydzieści tysięcy,a niezliczony tłummam za nic.To samo głoszę także w przybytku Persefony.I drugi epigramat, który tak brzmi:Nie spiesz się zbytnio, gdy czytasz księgęHeraklita z Efezu.Droga to bowiem trudna.Ciemność ją zalega i mrok nie rozjaśniony światłem; jeśli jednakwtajemniczony Cię poprowadzi, wówczas stanie się jaśniejsza odsłońca.Było pięciu Heraklitów; pierwszy to ten, o którymmówimy, drugi poeta liryczny, po którym zostałhymn pochwalny na dwunastu bogów, trzeci poetaelegijny z Halikarnassu, dla którego Kallimach na-pisał taki wiersz:Wieść o twojej śmierci, Heraklicie, poruszyła mię do łez;przypomniałem sobie, ile to razy rozmawialiśmy obaj1Aluzja do Heraklitowej drogi w górę (��) i w dół (��) i związanaz tym gra słów, którą staraliśmy się oddać w przekładzie. 517aż do zachodu słońca.Dzisiaj ty,przyjacielu z Halikarnassu, jesteś już garścią popiołu.Jednakże pieśni twe żyją nadal i nigdynie staną się łupem zachłannego Hadesa.Czwarty był Heraklit z Lesbos, który napisał Histo-rię Macedonii, piąty, który poważne rzeczy mieszałz żartobliwymi i od gry na cytrze przeszedł do poezjisatyrycznej.Rozdział drugiKsenofanesok.580 488 p.n.e.Ksenofanes z Kolofonu, syn Deksjosa ałbo, jak po-daje Apollodor, Ortomenesa, wychwalany jest przezTimona, który mówi:Ksenofanes pozbawiony próżności, surowy krytyk Homera.Wygnany ze swej ojczyzny, Ksenofanes pędziłżycie w Zankle1 na Sycylii2, przebywał także w Ka-tanii.Jedni pisarze uważają, że nie słuchał wykładówżadnego nauczyciela, inni że był uczniem Botona3z Aten, a jeszcze inni, że Archelaosa.Sotion twierdzi,że żył równocześnie z Anaksymandrem.Pisał wierszeepickie, elegie, a także jamby, w których krytykowałHezjoda i Homera za ich opowieści o bogach 4.Re-1Miasto to pózniej nazywało się Messona (dziś: Messyna).2Tekst jest tu uszkodzony.Prawdopodobnie następowało zdanie, że potemuczył w Elei, skąd pochodzi nazwa szkoły eleatów.3To niemożliwe, ponieważ Archelaos był dużo młodszy.4Za to, że przedstawiali bogów na podobieństwo ludzi, z ludzkimcharakterem i wadami. 518cytował również publicznie własne poematy.Mówią,że różnił się w poglądach od Talesa i Pitagorasa i ata-kował także Epimenidesa [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podobne