Fredro Aleksander Trzy po trzy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Nie mamy w sobie wielkiejwzajemnie przyciągającej się siły przeciwnie, antyłączne usposobienie jest główną nasząwadą.Każdy chce robić swoją głową pracuje często w krwawym pocie czoła, ale póki sam.Zaledwie jaka zawiąże się asocjacja, już więdnie w zawiązku.Jeden spuszcza się na drugiego,a co więcej, jego zapał stygnie w miarę wzmagającej się gorliwości drugiego.Dlategogwałtowny tylko wir może łączyć rozstrzelone siły.Ale natenczas neutralizuje sięindywidualna działalność, energia.Duch władzy ubóstwionej porywa nas, ale nas nieprzenika wskroś, stoi poniekąd zawsze osobno.Raz w prądzie, niech nas prąd niesie, my ręce65zakładamy.Nie przegrana pod Maciejowicami, ale wzięcie Kościuszki, pomimo że on niemiał znakomitych zdolności wodza, zadało śmiertelny cios ówczesnej sprawie.Książę Józefbyłby na koniec świata szedł za Napoleonem, a wojsko polskie za nim.Zginął, a z nim i duchjego.Każdy wrócił do siebie samego i nie mógł się zrozumieć.W ostatniej walceniepodległości narodowej zamknęliśmy cały byt Ojczyzny w Warszawie.Warszawa upadła, awojsko niezwyciężone rozchodzić się zaczęło.Bo nie z własnego przekonania przędziemyistotę rzeczy, ducha sprawy ale przyjmujemy go za pomocą chwilowego uniesienia, zapomocą jednej indywidualności albo przedmiotu, którym to uniesienie zaufać kazało.Książę Antoni Sułkowski objął tymczasowo dowództwo wojska polskiego.Nie posiadałon ani ufności, ani przywiązania podkomendnych.Nie miał przymiotów ani na wodza, ani naNaczelnika Narodu.Te dwie władze zlewały się już bowiem po trosze w jedne.Na ostrzuszabli unosili już wtenczas Polacy po raz drugi byt swojej Ojczyzny.W roku 1806 zostałSułkowski pułkownikiem 9-go pułku piechoty, czyli raczej dozwolono mu go formować, bosię nazywał Sułkowski, tak jak adiutant Napoleona, poległy w Egipcie.Pod Ocaud wHiszpanii, kiedy przełamane linie francuskie ustępowały w nieładzie, młody Sułkowskichwycił sztandar 4-go pułku polskiej piechoty, zawołał: Kto Polak, za mną! I tak dzielnienatarł na czele zgromadzonego oddziału, że odzyskał stracone stanowisko i w bitwie tegodnia wyjednał zwycięstwo.Opromieniony sławą tego świetnego czynu, dostał w 1812 r.dowództwo brygady jazdy, złożonej z 5-go pułku Strzelców konnych Kurnatowskiego i 13-goHuzarów Tolińskiego.Ta brygada z drugą pod komendą generała Tyszkiewicza złożoną z 4-go Strzelców konnych Dulfusa i 12-go Ułanów Rzyszczewskiego składały dywizję jazdy 5-gokorpusu.Komenderował nią z początku generał Kamiński, pózniej generał Sebastiani, a nakoniec generał Lef�bvre-Desnouettes.Sułkowski, jakkolwiek uprzejmy, pełen honoru, odznaczającej się odwagi, nie umiałpozyskać ufności podwładnych jako dowódca brygady.Oficer piechoty zapominał często, żejazdą dowodzi.Nieraz płaciliśmy krwawo infanteryjskie jego obroty.Kiedy zaś, jużgenerałem dywizji, otrzymał tymczasowo dowództwo szczątków ósmego korpusu zubliżeniem starszeństwa wielu generałów, nie pojął, jak świetną drogę szczęście muotwierało.Cement w szeregach topił się coraz to bardziej.Wojsko sejmikować zaczęło.Gdzie idziemy? Po co? król saski jest naszym księciem, któż nas upoważnił iść z Francuzami,z Francuzami, którzy wtenczas jeszcze, kiedy mogli, okazali się tak skąpymi nawet wudzielaniu nadziei Polsce?.Czy znowu będziemy formować legiony, aby potem od ręki doręki jak najemnicy przechodzić? Czy znowu w St.Domingo szukać będziemy Ojczyznynaszej? Zawsze opuszczani przez Francuzów, zawsze jednak ciśniemy się do nich.Księstwonasze istnieć przestanie samo przez się, jeżeli jego wojsko pod obcym niebem, za obcąsprawę wyginie do szczętu.Takie były zdania, rezonowania, a wielu nie czekając, na co sięogół zgodzi, zostawało po drodze.dali się brać w niewolę.Najboleśniejszym razem dla dobrze myślących, a najgorszym przykładem dla chwiejącychsię było rozejście się (by właściwiej nie powiedzieć) batalionu piechoty, który w Dreznie zwojska polskiego wybrany, został wcielony do Starej Gwardii.Komenderował nimpułkownik Kurcyusz i jeden z pierwszych z adiutantem batalionu Aęckim czy Aąckim dostalisię w niewolę.W 1811 r.Kurcyusz był szefem batalionu 3-go pułku piechoty Zółtowskiego, aAącki ze złamanym nosem adiutantem Stasia Potockiego.Sułkowski, chcąc, jak się zdaje,powściągnąć cząstkowe uszczuplanie się szeregów, zachęcał jeszcze do wytrwałościprzyrzekając, że za Ren nie przejdzie i w samej rzeczy podali dymisję i został w Gotha.CoSułkowski chciał osiągnąć tym swoim czynem, trudno zgadnąć, ale można z pewnościąpowiedzieć, że jeżeli zbłądził, to pewnie nie z osobistego interesu.Mówiono nam, że miałpierwej długą rozmowę z Cesarzem i że Cesarz, zniecierpliwiony niewczesnymi uwagami,pożegnał go słowami, za które i ukłon był zbytkiem grzeczności.Po rozmowie zeSułkowskim Napoleon zgromadził oficerów korpusu polskiego i następującej mniej więcej66treści miał do nich przemowę: Nie idzie mi o waszą pomoc.Kilka tysięcy Polaków nieprzeważy szali losów [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podobne