Nietzsche Z genealogii moralnoci (2)

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.A oto w tych książkach zabiera głos �ktoś, kto nic innego dotychczas nie czynił, jak tylkonamyślał się: jako filozof i pustelnik instynktowy, który korzyść swą znalazł w trzymaniu sięna uboczu, zdala, w cierpliwości, w opóznieniu i pozostawaniu w tyle.� I stało się imię tegopustelnika dla współczesnych wprost synonimem bojownika o instynkty życiowe, psychologai pisarza, którego każde zdanie dotyka jakiegoś nerwu człowieczego.Być może jednak, że w tej perspektywie �z tyłu i oddalenia� nie rzeczywistości stają się wkońcu przedmiotem rozważań, lecz wraz z ich odbiciem w wyobrazni czy intelekcie nieunik-nione nawarstwienia d a w n y c h odczuć i krytycyzmów.Nie życie samo płynne, zmienne izawsze wielolice odbija się w duszy takiej, lecz te jego obrazy, które pod owym nawarstwie-niem zastygły jakby w kryształy, w kategorye nieomal.I tylko wewnętrzny żar czucia i my-ślenia stapia je za każdym razem i wprowadza w ruch jako rzeczywistości płynne: rzekłbyśodwrotna hipostaza procesów uczuciowych i myślowych ku realnościom.I niemi to pod koniec operuje może pustelnik?.Lecz bodaj że ta droga, i tylko ona, pozwala ogarniać d u c h o w e c z y n n i k i ż y c i aw jak najdalszem ich rozgałęzieniu i splocie wzajemnym, sięgać ku najbardziej ukrytym łącz-nikom i sprężynom zdarzeń, a co najważniejsza d o b y w a ć n a j a w n i e s k o ń c z o n ys z e r e g z a g a d n i e ń i p r o b l e m a t ó w.Podobnie każde szersze myślowe ujęciezjawisk fizycznych wprowadza w chaos faktów nietylko ich rozgląd i łączność przypuszczal-ną, lecz grupuje je mimowoli tak, że się one zaostrzają ku coraz to nowym zagadnieniom.Aż póki nie wysubtelnią myśli i uwagi ku postrzeganiu w danej dziedzinie zjawisk na tyleodmiennych, że się one z dotychczasowego ujęcia wytłumaczyć nie dadzą.81Jeśli świat pustelnika Nietzschego nie ostoi się przed �sumieniem intelektualnem� przy-szłości, runie on, jak pada wielka hipoteza: postawi ogrom zdobytej wiedzy i wyostrzeniamyśli; w danym wypadku w tej dziedzinie najbardzej fascynującej: życia i duszy ludzkiej.Polscy tłumacze dalecy byli od chłodnego obiektywizmu w stosunku do oryginału: świadczy o tem ta niepo-ślednia cząstka zapału i pracy życiowej, jaką oddali Dziełu Fr.Nietzschego.Nie mniej dalecy byli jednak i odprozelityzmu, mniemając, że przekładem, odpowiadającym wymaganiom mowy polskiej, wypełnili całkowicieobowiązek swój.Tedy od myśli wydania Suplementu, zawierającego rozprawy o Nietzschem, odstąpili w prze-konaniu, ze nie należą one bądz co bądz tam, gdzie sam autor przemawia, w nadziei wreszcie, że znajdzie sięwśród czytelników polskich niejeden może, który ten brak naszej literatury krytycznej zechce dopełnić jak tobędzie odpowiedniej; w miejscu innem.Te same względy zdecydowały, aby zamiast życiorysu dać jako Suple-ment autobiografię (Ecce Homo), która, acz wbrew woli rodziny i Muzeum Weimarskiego, ukazała się właśnietemi laty.Nie mamy tu u siebie powodów do drażliwości, zrozumiałych na miejscu, a zwięzłe przedsłowie tłu-macza daje rozważnemu czytelnikowi wskazówkę co do charakteru tej �autobiografii�, oraz czasu i warunków,w jakich napisana została.Pominięcie całej Wagneryady możemy łatwo przeboleć.Ma ona niepoślednie znacze-nie dla dziejów kultury niemieckiej; dla nas obojętniejszą być może, jeśli idzie o filozofie Nietzschego.Innepisma pośmiertne, wydawane przez panią Foerster-Nietzsche, a następnie przez Muzeum Weimarskie zawierająprzeważnie odrębne wersye i stylizacye ustępów, pominiętych przez autora w układzie tomów za życia ogłoszo-nych; przyczem najważniejsze z nich zostały włączone do niemieckiego pośmiertnego układu Woli Mocy.Aby ułatwić czytelnikowi oryentacyę w czynnikach rozwojowych idei Nietzschego, podajemy tu spis pol-skich tomów XIV w ich układzie chronologicznym:Narodziny tragedyi.(1871). Niewczesne rozważania.(1873 74). Ludzkie, arcyludzkie.(1876 77).Wędrowiec i jego cień (Ludzkie, arcyludzkie, cz.II).(1877 78). Jutrzenka.(1880 81).Wiedza radosna (188182). Tako rzecze Zaratustra (1882 85). Poza dobrem i złem (1885 86). Z genealogii moralności (1886).Wola mocy (1882 88). Zmierzch bożyszcz (1888). Przemiana wszystkich wartości.(1888). Dytyrambydionyzyjskie (1888). Suplement: Ecce homo.(1888).82 [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podobne