Nietzsche Z Genealogii Moralnosci

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.�Dla wiedzącego niemasz obowiązku�.,�Przez d o k ł a d a n i e cnót jedna do drugiej nie nastąpi zbawienie: bo polega ono na jedno-ści z pierwiastkiem braman, niezdolnym do żadnego nabytku doskonałości; a równie małoprzez o d r z u c a n i e błędów: bo braman, z którem tworzyć jedność stanowi zbawienie, jestwiecznie czyste� (te miejsca z komentarza �ankary cytuję wedle największego prawdziwe-go znawcy filozofii indyjskiej w Europie, przyjaciela mego Pawła Deussena).Chcemy więc wczci chować �zbawienie� w wielkich religiach; natomiast trudno nam nieco trwać poważnieprzy ocenie, której doznaje już g ł ę b o k i s e n u tych przemęczonych życiem, i zbyt znu-żonych, by nawet śnić, mianowicie głęboki sen, pojęty już jako wsiąknięcie w braman, jako os i ą g n i ę t a unio mystica z bogiem.�A kiedy już zaśnie zupełnie mówi o tem najstarsze inajczcigodniejsze �pismo� i zupełnie w spokoju się pogrąży, tak że już żadnych sennychzjaw nie widzi, wtedy, o drogi! zjednoczy się z bytem, wejdzie w samego siebie, przez jazńpoznawczą wchłonięty, nie będzie miał żadnej już świadomości tego, co zewnątrz jest lubwewnątrz.Mostu tego nie przekracza dzień, ani noc, ani wiek, ani śmierć, ani cierpienie, nidzieło dobre, ni dzieło złe.�W głębokim śnie mówią tak samo wierni tej najgłębszej ztrzech wielkich religii wydobywa się dusza z ciała, wstępuje w najwyższą światłość i przezto w własnej swej jawi się postaci: wtedy jest samym duchem najwyższym, który buja, żartu-jąc i igrając, i ciesząc się, już to kobietami, lub wozami, lub przyjaciółmi, nie myśląc jużwcale o tym przyczepku ciała, do którego pr�na (dech żywota) przyprzężon jest, jak zwierzpociągowy do wozu�.Mimo to musimy i tutaj, jak wtedy, gdy mowa o �zbawieniu�, mieć wpamięci, że w gruncie rzeczy, chociaż zawsze w przepychu wschodniej przesady, wyraża totylko tę samą ocenę, co u jasnego, chłodnego, grecko-chłodnego, lecz cierpiącego Epikura:hipnotyczne poczucie nicości, spokój najgłębszego snu, krótko, b e z b o l e s n o ś ć. Tomoże uchodzić dla cierpiących i do dna skwaszonych już za najwyższe dobro, za wartość66wartości, oni m u s z ą to oceniać pozytywnie, odczuwać jako pozytywność samą.(Wedle tejsamej logiki uczucia zwie się nicość we wszystkich religiach pesymistycznych b o g i e m).18.Daleko częściej, niż takiego ogólnego stłumienia wrażliwości, zdolności cierpienia, którekaże już przypuszczać rzadziej spotykane siły, przedewszystkiem odwagę, pogardę opinii,�stoicyzm intelektualny�, próbuje się przeciw stanom zgnębienia innego trainingu, który jestw każdym razie łatwiejszy: m a c h i n a l n e j c z y n n o ś c i.%7łe ułatwia ona w znacznymstopniu cierpiące istnienie, to nie ulega żadnej wątpliwości: nazywa się dzisiaj ten fakt, trochęnieuczciwie, �błogosławieństwem pracy�.Ulga polega na tem, że uwaga cierpiącego zostajegruntownie odwrócona od cierpienia, że ustawiczne działanie i ciągle tylko działanieudziela się świadomości, skutkiem czego mało pozostaje czasu na cierpienie: c i a s n a jestbowiem ta komora ludzkiej świadomości! Jakże gruntownie, jak przebiegle umiał kapłan-asceta w walce z cierpieniem zużytkować tę działalność machinalną i to, co się z nią wiąże, tojest bezwzględną prawidłowość, punktualne bezmyślne posłuszeństwo, jednostajny raz nazawsze tryb życia, zapełnienie czasu, pewne przyzwolenie, ba, pewne wprawianie się do�nieosobowości�, do zapomnienia samego siebie, do �incuria sui�.Właśnie gdy miał do czy-nienia z cierpiącymi niższych stanów, z niewolnikami roboczymi lub więzniami (lub z ko-bietami, które przecież po największej części są jednem i drugiem zarówno, niewolnikiemroboczym i więzniem), nie potrzebował niczego więcej, tylko małej sztuki przemienianianazw i przechrzczenia, aby w znienawidzonych rzeczach widzieli odtąd dobrodziejstwo,względne szczęście: w każdym razie n i e kapłani wynalezli niezadowolenie niewolnikówze swego losu. Jeszcze bardziej cenionym środkiem w walce ze zgnębieniem jest zalecenied r o b n e j r a d o ś c i, łatwo dostępnej i dającej się ująć w prawidło; posługują się tem le-karstwem często w połączeniu z powyż omówionem.Najczęstszą formą, w której zaleca sięradość, jako środek leczniczy, jest radość s p r a w i a n i a radości (jako dobroczynność, ob-darowywanie, niesienie ulgi, pomaganie, zachęcanie, pocieszanie, chwalenie, odznaczanie);zalecając �miłość blizniego�, zaleca kapłan-asceta w gruncie, aczkolwiek w najprzezorniej-szej dawce, wzbudzenie najsilniejszego, potwierdzającego życie popędu, w o l i m o c y.Szczęście �najmniejszego poczucia wyższości� które wszelka dobroczynność, pożyteczność,pomaganie, odznaczanie przynoszą z sobą, jest najobfitszym środkiem leczniczym, jakimposługiwać się zwykli zahamowani fizyologicznie, pod warunkiem, że dobrze są opatrzeni: wprzeciwnym razie sprawiają sobie wzajemnie ból, naturalnie z posłuszeństwa dla tego samegozasadniczego instynktu [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podobne