[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.)99 rodzaje, strukturę stanów i procesów psychicznych, prawidłowości rządzącepsychiką ludzką.Jednak\e wątpliwości wysuwane pod adresem tej metodypoznania (inna rzecz, jak dalece uzasadnione), olbrzymia przewaga kwestiispornych nad uzgodnionymi, fragmentaryczność i niepewność wiedzy o człowiekuuzyskanej drogą introspekcji, niemo\ność zastosowania tej metody badań domałych dzieci, chorych i zwierząt - wszystko to spowodowało, \e z jednej stronyodrzucano lub znacznie ograniczano udział samoświadomości w poznawaniuczłowieka, z drugiej zmieniono przedmiot rozwa\ań psychologii.Według drugiejkoncepcji jest nim ekstraspekcyjnie (tzn.w obserwacji zewnętrznej) danezachowanie się (cielesne) człowieka.W tym ujęciu - zwanym behawiorystycznym,w przeciwieństwie do dawnego introspekcjonistycznego - psychologia staje sięjakby przyrodniczą nauką o całościowo wziętym zachowaniu ludzi.Ta rewolucja (dokonana na początku XX w.) w pojmowaniu przedmiotu imetody psychologii nie przyniosła właściwie spodziewanych wyników ibehawioryści musieli - częściowo przynajmniej - wycofać się ze swojego pierwot-nego, radykalnego programu.Obecnie dominuje tendencja do pogodzenia tychró\nych koncepcji psychologii, do wyboru jakiejś drogi pośredniej.W ka\dym razie w XX w.(z grubsza biorąc) przez pewien okres rozwijały sięrównolegle i jakby niezale\nie dwie psychologie empiryczne: introspekcyjna ibehawiorystyczna czy behawioralna.W ramach obu występowały rozmaite -niekiedy znacznie zró\nicowane - szkoły i kierunki.Na przykład w ramach nurtuintrospekcyjnego wymienić trzeba przede wszystkim psychoanalizę (psychologięgłębi) oraz psychologię postaci.Dziś na czoło - wydaje się - wysunęła się tzw.psychologia poznawcza (kognitywna), występująca te\ - w pewnej swej postaci -jako nauka poznawcza" (ang.cognitive science).Niezale\nie od tych - zresztą teoretycznie podstawowych - kontrowersjistwierdzić trzeba, i\ wyraznie zaznacza się wielostronny rozwój problematyki ibadań psychologii, kształtują się nowe ujęcia, działy i specjalizacje, dostrzega sięrozmaitość zastosowań i społeczną doniosłość wiedzy psychologicznej, dą\y się -są dyskusje, czy skutecznie - do większej ścisłości i obiektywizacji wynikówbadań, wprowadzając niekiedy skomplikowaną aparaturę matematyczną itechniczną.W uniwersyteckiej organizacji studiów i badań psychologicznych najczęściejdzieli się psychologię na ogólną, ró\nicową, rozwojową, wychowawczą, spo-łeczną, zawodową (pracy), kliniczną, psychopatologię.Z filozoficznego punktuwidzenia najbardziej interesująca jest problematyka psychologii ogólnej i rozwo-jowej (z tą ostatnią związane są pewne doktryny teoriopoznawcze, np.J.Piageta),tak\e niektóre aspekty problematyki psychopatologicznej48.48Wstępne informacje o psychologii: E.R.H i 1 g a r d, Wprowadzenie do psychologii,100 13 05.SOCJOLOGIA.- Mo\na ogólnie określić socjologię jako(szczegółową) naukę o grupach społecznych lub więziach i stycznościachspołecznych, o prawidłowościach \ycia społecznego.Bli\sza jednakeksplikacja tych określeń, a zwłaszcza koncepcja metody badaniasocjologicznego prowadzą do ró\nych ujęć tej nauki.Socjologia bynajmniejnie jest wolna od tych podstawowych kontrowersji epistemologiczno-metodologicznych, które występują w stosunku do innych naukszczegółowych.Zarazem jest to - podobnie jak psychologia -naukadynamicznie się rozwijająca, o ró\nych wyspecjalizowanych działach ipraktycznych zastosowaniach49.Podobnie jak psychologia, socjologia dostarcza materiału empirycznego -danych do rozwa\ania - dla pewnych działów filozofii, zwłaszcza dla filozofiiczłowieka.Niektórzy uwa\ają socjologię (a nie psychologię) za naukę przewodniąwśród nauk humanistycznych.Warszawa 1967; Psychologia, red.T.Tomaszewski, Warszawa 19773; M.K r e u t z, Główne kierunkiwspółczesnej psychologii, Warszawa 19462;t e n \ e, Podstawy psychologii, Warszawa 1949;t e n \ e , Metody współczesnej psychologii, Warszawa 1969; P.G u i 1 1 a u m e, Podręcznik psy-chologii, Warszawa 1958; J.P a s t u s z k a , Historia psychologii, Lublin 1971; G [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl odbijak.htw.pl
.)99 rodzaje, strukturę stanów i procesów psychicznych, prawidłowości rządzącepsychiką ludzką.Jednak\e wątpliwości wysuwane pod adresem tej metodypoznania (inna rzecz, jak dalece uzasadnione), olbrzymia przewaga kwestiispornych nad uzgodnionymi, fragmentaryczność i niepewność wiedzy o człowiekuuzyskanej drogą introspekcji, niemo\ność zastosowania tej metody badań domałych dzieci, chorych i zwierząt - wszystko to spowodowało, \e z jednej stronyodrzucano lub znacznie ograniczano udział samoświadomości w poznawaniuczłowieka, z drugiej zmieniono przedmiot rozwa\ań psychologii.Według drugiejkoncepcji jest nim ekstraspekcyjnie (tzn.w obserwacji zewnętrznej) danezachowanie się (cielesne) człowieka.W tym ujęciu - zwanym behawiorystycznym,w przeciwieństwie do dawnego introspekcjonistycznego - psychologia staje sięjakby przyrodniczą nauką o całościowo wziętym zachowaniu ludzi.Ta rewolucja (dokonana na początku XX w.) w pojmowaniu przedmiotu imetody psychologii nie przyniosła właściwie spodziewanych wyników ibehawioryści musieli - częściowo przynajmniej - wycofać się ze swojego pierwot-nego, radykalnego programu.Obecnie dominuje tendencja do pogodzenia tychró\nych koncepcji psychologii, do wyboru jakiejś drogi pośredniej.W ka\dym razie w XX w.(z grubsza biorąc) przez pewien okres rozwijały sięrównolegle i jakby niezale\nie dwie psychologie empiryczne: introspekcyjna ibehawiorystyczna czy behawioralna.W ramach obu występowały rozmaite -niekiedy znacznie zró\nicowane - szkoły i kierunki.Na przykład w ramach nurtuintrospekcyjnego wymienić trzeba przede wszystkim psychoanalizę (psychologięgłębi) oraz psychologię postaci.Dziś na czoło - wydaje się - wysunęła się tzw.psychologia poznawcza (kognitywna), występująca te\ - w pewnej swej postaci -jako nauka poznawcza" (ang.cognitive science).Niezale\nie od tych - zresztą teoretycznie podstawowych - kontrowersjistwierdzić trzeba, i\ wyraznie zaznacza się wielostronny rozwój problematyki ibadań psychologii, kształtują się nowe ujęcia, działy i specjalizacje, dostrzega sięrozmaitość zastosowań i społeczną doniosłość wiedzy psychologicznej, dą\y się -są dyskusje, czy skutecznie - do większej ścisłości i obiektywizacji wynikówbadań, wprowadzając niekiedy skomplikowaną aparaturę matematyczną itechniczną.W uniwersyteckiej organizacji studiów i badań psychologicznych najczęściejdzieli się psychologię na ogólną, ró\nicową, rozwojową, wychowawczą, spo-łeczną, zawodową (pracy), kliniczną, psychopatologię.Z filozoficznego punktuwidzenia najbardziej interesująca jest problematyka psychologii ogólnej i rozwo-jowej (z tą ostatnią związane są pewne doktryny teoriopoznawcze, np.J.Piageta),tak\e niektóre aspekty problematyki psychopatologicznej48.48Wstępne informacje o psychologii: E.R.H i 1 g a r d, Wprowadzenie do psychologii,100 13 05.SOCJOLOGIA.- Mo\na ogólnie określić socjologię jako(szczegółową) naukę o grupach społecznych lub więziach i stycznościachspołecznych, o prawidłowościach \ycia społecznego.Bli\sza jednakeksplikacja tych określeń, a zwłaszcza koncepcja metody badaniasocjologicznego prowadzą do ró\nych ujęć tej nauki.Socjologia bynajmniejnie jest wolna od tych podstawowych kontrowersji epistemologiczno-metodologicznych, które występują w stosunku do innych naukszczegółowych.Zarazem jest to - podobnie jak psychologia -naukadynamicznie się rozwijająca, o ró\nych wyspecjalizowanych działach ipraktycznych zastosowaniach49.Podobnie jak psychologia, socjologia dostarcza materiału empirycznego -danych do rozwa\ania - dla pewnych działów filozofii, zwłaszcza dla filozofiiczłowieka.Niektórzy uwa\ają socjologię (a nie psychologię) za naukę przewodniąwśród nauk humanistycznych.Warszawa 1967; Psychologia, red.T.Tomaszewski, Warszawa 19773; M.K r e u t z, Główne kierunkiwspółczesnej psychologii, Warszawa 19462;t e n \ e, Podstawy psychologii, Warszawa 1949;t e n \ e , Metody współczesnej psychologii, Warszawa 1969; P.G u i 1 1 a u m e, Podręcznik psy-chologii, Warszawa 1958; J.P a s t u s z k a , Historia psychologii, Lublin 1971; G [ Pobierz całość w formacie PDF ]