Andokides Mowy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.To, czego osobiście obawiam się najbardziej, Ateńczycy, to moż-liwość popełnienia przez nas naszego zwyczajowego błędu: zawsze bowiem wy-bieramy słabszych przyjaciół, tracąc w ten sposób silniejszych, oraz prowadzimywojny dla dobra innych państw, podczas gdy, jeśli o nas samych chodzi, mogliby-śmy zachować pokój.(29) By to zrozumieć i dobrze się nad tym zastanowić, trze-ba, byśmy przypomnieli sobie kilka faktów z przeszłości.Najpierw zawarliśmyzawieszenie broni z Wielkim Królem i podpisaliśmy układ o przyjazni po wszeczasy.Posłem, wysłanym w celu zawarcia tych traktatów, był brat mojej matki Epilykos, syn Teisandra34.Lecz namówieni przez Amorgesa, zbiegłegoniewolnika króla35, wzgardziliśmy potęgą królewską uznając ją za bezwartościo-wą i wybraliśmy przyjazń z Amorgesem uważając ją za znaczniejszą.W odpo-wiedzi zagniewany na nas król postanowił zostać sprzymierzeńcem Spartan; do-starczył im pięć tysięcy talentów36 na prowadzenie wojny tak długo, aż przełamie34Postać ta pojawia się tylko w mowach Andokidesa (por.także O misteriach � 117 i nast.)i bliżej nie jest znana.Według Diodora (XII 4,5) poselstwu temu przewodził Kallias, syn Hipponi-kosa, stąd pokój negocjowany między Atenami a Persją nazwano pokojem Kalliasa (rok 449/448p.n.e.).Andokides zaś ma tu przypuszczalnie na myśli poselstwo wysłane na dwór perskidopiero w 424 roku p.n.e.(por.Thuc.IV 50).35Amorges był nieślubnym synem (stąd przypuszczalnie określenie Andokidesa niewolnik) satrapy Lydii Pissutnesa.W 413 roku p.n.e.wywołał bunt przeciw WielkiemuKrólowi w tej satrapii, ale gdy nowym satrapą mianowano Tissafernesa, uciekł dokontrolowanego przez Ateńczyków miasta Iassos w Karii.Zimą 413/412 roku p.n.e.Tissafernesnamówił Spartan, by zaatakowali to miasto.Po jego zdobyciu Amorges został przekazanyPersom (por.Thuc.VIII 5,5 oraz VIII 28).36Podana tu kwota wydaje się znacznie wyolbrzymiona, tym bardziej iż w okresie od 413do 407 roku p.n.e, Tissafernes systematycznie wycofywał się ze wspierania Spartan,przyjmując za główny punkt swej polityki przedłużanie wojny peloponeskiej w celuwycieńczenia obu walczących stron (tj.Aten i Sparty).W 407 roku p.n.e., gdy Tissafernesazastąpił Cyrus, Spartanie otrzy- 66naszą potęgę.Oto jedna z tych [niefortunnych] decyzji, które podjęliśmy.(30)[Innym razem] Syrakuzańczycy przybyli do nas z prośbami, by przerwać naszewaśnie układem o przyjazni, gdyż chcieli pokoju, a nie wojny.Starali się wyka-zać, o ile nasz sojusz z nimi (jeśli zechcielibyśmy go zawrzeć) byłby silniejszy odprzymierza mieszkańców Segesty i Katany37.My wówczas ponownie wybraliśmywojnę zamiast pokoju, Segestyjczyków zamiast Syrakuzańczyków, wyprawę wo-jenną na Sycylię zamiast pozostania w domach i zachowania przymierza z Syra-kuzańczykami.W wyniku tych decyzji wielu spośród Ateńczyków i sprzymie-rzeńców (i to ludzi najlepszych pod względem pochodzenia i zasług) zginęło.Utraciliśmy wiele okrętów i pieniędzy.Nasza potęga upadła, a ci, którzy ocaleli[z tej zagłady], po powrocie znalezli się w niełasce, (31) Pózniej ulegliśmy namo-wom Argejczyków tych samych, którzy przybyli tu obecnie, by przekonać nasdo kontynuowania wojny i chociaż byliśmy w stanie pokoju z Lacedemończy-kami, zaatakowaliśmy z morza Lakonię38.W ten sposób sprowokowaliśmy tylko[ich] gniew, co stało się przyczyną wielu nieszczęść.Od tego momentu zaczęłasię wojna, w której zostaliśmy zmuszeni do zburzenia murów miejskich, oddania[Sparcie] naszej floty i zezwolenia na powrót do kraju wygnańców.Czy uzyskali-śmy wtedy jakąś pomoc od Argejczyków, którzy skłonili nas do podjęcia tej woj-ny i przez których doznawaliśmy wszystkich tych nieszczęść? Czy narażali sięoni na jakieś niebezpieczeństwa w imieniu Ateńczyków? (32) Pozostaje zatem,byśmy dokonali teraz wyboru między wojną a pokojem, przymierzem z Argejczy-kami a przymierzem z Beotami, pozostawieniem Koryntu w rękach jego obec-nych zarządców a przekazaniem go Sparcie.Przenigdy, Ateńczycy, przenigdy niepozwólcie, by was ktoś [ponownie] zwiódł.Przykłady błędów popełnionych przeznas w przeszłości są wystarczające, by powstrzymać ludzi rozsądnych przed po-wtórnym podjęciem złych decyzji.(33) Są wśród was tacy, którzy z przesadnymmali, co prawda, od Persów finansowe wsparcie na wzmocnienie swej floty, ale było to jedynie 500talentów (por.Xen.Hell.I 5,3).37Ateńczycy zawarli przymierze z Segestą w 458/457 roku p.n.e.Odnowił je Laches w 425/424roku p.n.e.(por.Thuc.VI 6,2).W 416 roku p.n.e.Segestą poczuła się zagrożona ze strony swychsąsiadów, tj.miast Selinunt i Syrakuzy.Zwróciła się zatem do Aten o pomoc, co stało się dlaAteńczyków pretekstem do wysłania wyprawy sycylijskiej (por.Thuc.VI 6-26).38W 419 roku p.n.e.tysiąc hoplitów ateńskich, dowodzonych przez Alkibiadesa, przybyło dro-gą morską pod Epidauros w Lakonii w celu wsparcia Argejczyków, którzy z lądu podjęli atak na tomiasto.Ateńczycy w ten sposób chcieli wywiązać się z zawartego rok wcześniej czwórstronnegoporozumienia antyspartańskiego (Ateny, Argos, Mantinea i Elida).Na miejscu jednak okazało się,że wojska ateńskie przybyły za pózno (por.Thuc.V 55, 2-4). 67zapałem dążą do jak najszybszego zawarcia pokoju.Twierdzą bowiem, że nietrzeba wam nawet tych czterdziestu dni, w ciągu których możecie się zastanawiaćnad podjęciem decyzji.[Twierdzą również, że] sam fakt, iż będziecie jeszcze ra-dzić na temat pokoju, jest wykroczeniem popełnionym przez nas, tj.posłów, któ-rych wysłaliście do Sparty z waszymi pełnomocnictwami właśnie po to, by nierozpatrywać tej sprawy ponownie.Naszą ostrożność wynikającą z chęci, byściei wy zajęli stanowisko w tej kwestii, nazywają tchórzostwem, gdyż według nichnikt dotąd nie ocalił ludu ateńskiego poprzez publiczne przekonywanie go o czymś.[Jak twierdzą], jeśli się chce działać dla dobra ludu ateńskiego, decyzje trzebapodejmować w tajemnicy lub też należy lud oszukiwać.(34) Osobiście nie po-chwalam takiego podejścia do sprawy.Przyznaję, co prawda, Ateńczycy, że w cza-sie wojny strateg, który kocha swoją ojczyznę i jest doświadczony w swojej sztu-ce, powinien zachować tajemnicę przed wieloma podkomendnymi, a nawet ichzwodzić, [szczególnie] gdy naraża ich na niebezpieczeństwo.[Nie sądzę jednak,by] w sprawie wspólnego dla [wszystkich] Hellenów pokoju, który zostanie po-twierdzony przez złożone uroczyście przysięgi i którego tekst zostanie wyrytyna wystawionych [publicznie] stelach, członkowie [naszej] delegacji musieli za-chowywać tajemnicę czy oszukiwać [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podobne