Andrzej Mencwel Wiedza o kulturze Cz. I Antropologia kultury

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.CZAS?niec, stanowi skończony cykl: człowiek i świat wracają do Stwórcy, czas wraca dowieczności.Czas historyczny w chrześcijaństwie jest udramatyzowany.Początek dramatu sta-nowi pierwszy swobodny krok człowieka grzech pierworodny Adama.Z nimpowiązane jest przyjście Chrystusa, zesłanego przez Boga dla zbawienia ludzkości.Nagroda następuje u kresu ziemskiego żywota.Pojmowanie ziemskiej historii jakohistorii zbawienia ludzkości nadawało jej nowe wymiary.%7łycie ludzkie rozwija się po-czątkowo w dwóch kontekstach czasowych: w kontekście empirycznych przemijają-cych wydarzeń ziemskiego bytu i aspekcie spełnienia się wyroków boskich.Tak więcczłowiek jest uczestnikiem powszechnego dramatu, w trakcie którego rozstrzygają sięzarówno losy świata, jak i losy jego własnej duszy.Zwiadomość ta nadawała specy-ficzne zabarwienie stosunkowi do świata ludzi średniowiecznych, odczuwającychswój duchowy współudział w historii.Dramatyzm uświadamiania sobie czasu w chrześcijaństwie opiera się na dualistycz-nym stosunku do świata i historii.%7łycie ziemskie i cała historia jest areną walkimiędzy dobrem a złem.Nie są to jednak bezosobowe kosmiczne siły tkwią onew samym człowieku i dla zwycięstwa dobra zarówno w duszy ludzkiej, jak i w historii,niezbędna jest wolna wola człowieka.Z faktu uznania, że człowiek dysponuje we-wnętrznym wolnym wyborem, wynika właśnie nieodłączny dramatyzm chrześcijańskie-go postrzegania czasu i historii.%7łycie ziemskie z jego przemijającymi radościamii troskami nie jest samoistne i sensu nabiera dopiero po włączeniu do sakramentalnejhistorii zbawienia rodu ludzkiego.Dlatego przeszłość i przyszłość posiadają większąwartość niż terazniejszość czas nietrwały i przemijający.Podobny stosunek do bieżą-cych wydarzeń terazniejszości cechuje świadomość mitologiczną, która widzi w nichtylko odbicie pierwotnych wzorców, powtórzenie boskiego archetypu.Ale mitologicz-ny jest również sam światopogląd chrześcijański, z tą jednakże zasadniczą różnicą odpogańskich naturalnych mitologii, że mit chrześcijański jest mitem historycznym, któ-ry nie roztapia ziemskiej historii w grze prawd pozazmysłowych, a tworzy ze świętegoi ziemskiego specyficzny dualistyczny obraz rozwoju historycznego.Dlatego też możli-we jest stworzenie w ramach światopoglądu historycznego filozofii historiii pojmowanie czasu jako nieodwracalnej historycznej ciągłości.U początków chrześcijańskiej filozofii historii znajduje się św.Augustyn.[.] Czymże więc jest czas? oto pytanie, z którym boryka się jego myśl.My rozu-miemy, co to jest, kiedy mówimy o czasie albo słyszymy o nim od innych. Jeżeli mnienikt o to nie pyta, wiem; gdy zaś chcę wyjaśnić pytającemu, nie wiem.Tajemnicaczasu jest niepojęta i można tylko prosić Boga, aby udzielił nam daru rozumienia tychzjawisk, tak pospolitych, a tak tajemnych, bym mógł w nie wniknąć. Mówimy: czasi czas {tempus et tempus), czasy i czasy (tempora et tempora) (.) Są to rzeczy bardzojasne i bardzo pospolite, a z drugiej strony bardzo głębokie i nowe jest ich rozbiera-nie.Czas jest rozciągły, nie jest jednak słuszne mierzenie go ruchem ciał niebieskich,przecież nieprzypadkowo, kiedy na prośbę Jozuego Bóg zatrzymał słońce, żeby bitwamogła się zakończyć tego samego dnia, czas nie przestał płynąć.Tak więc czas nie jestruchem ciał, chociaż poruszają się one w czasie.Umiejętność mierzenia upływającego czasu, dana jest duszy ludzkiej i tylko w du-szy zachowują się formy postrzegania przeszłego, terazniejszego i przyszłego czasu;w uprzedmiotowionej zaś rzeczywistości form tych nie ma. W tobie, umyśle, mierzę102Aron Guriewicz C�%7ł TO JEST.CZAS?czasy (.) Mierzę wrażenie, które rzeczy przemijające w tobie pozostawiają; to wrażeniejako obecne mierzę, nie rzeczy, które przeszły; wrażenie mierzę, gdy mierzę czasy.Dopostrzegania przeszłości dysponujemy pamięcią, terazniejszość uprzytamniamy sobieprzez percepcję, dla przyszłości zaś istnieje nadzieja i oczekiwanie.Zw.Augustyn nie podziela arystotelesowskiego punktu widzenia uznającego obiek-tywność czasu jako miary ruchu [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podobne