Arystoteles O duszy

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.55 - 56.67Zasada rzecz podobną poznajemy rzeczą podobną" byławyznawana przez wielu filozofów starożytności.Platon nadawałjej formę bardziej subtelną.Por.Tim.45 B n.Nie wyprowadzał zniej jednak swej teorii duszy przeciwnie niż zdaje się tu twierdzićArystoteles.68Według Simpliciusa (545, 23) �� sąwykładami Platona, które Arystoteles nazywa �� ( doktryna niepisana") (Phys.IV, 2, 209 b 14 - 15).Za nim idąBernays, E.Hitz, Ed.Zeller, L.Robin, D.Ross i inni.Zellerdodaje, że �� może znaczyć także uwagidyskusyjne nie wydane".Przyjmują ten pogląd Rodier, Ravaisson(I, 64), Gentile (146), Stenzel (95), H.D.Saffrey i inni.Chernisssądzi, że �� jest zagubionym dialogiemArystotelesa.Tego zdania byli Simplicius (28, 7 - 9) i Philoponos(75, 34 - 76).Cherniss dodaje, że koncepcja wzmiankowana przezArystotelesa pochodzi od Ksenokratesa, ucznia i następcy Platonaw Akademii (Cherniss, 1944, 565 - 580: 1945, 14).H.D.Saffrey utrzymuje, że słowa zacytowane przezArystotelesa są wzięte z dialogu Arystotelesa �� ,lecz że koncepcja w nich wyrażona przedstawia poglądywyznawane przez Platona w dojrzałym wieku (Saffrey, 1955, 2 -11, 24 - 25).Według P.Kucharskiego koncepcja.o której mowa, nie pochodziła od Platona, lecz odpitagorejczyków (1952, passim).Możemy przyjąć, że dzieło, o którym Arystoteles mówi, jestjego dialogiem �� .Co się tyczy samej doktryny wnim wyrażonej, spór ma małe znaczenie, bo pewne jest, że Platonpod koniec życia bardzo się zbliżył do pitagoreizmu.69Jak należy rozumieć słowa �� (b 19) oraz �� '�� (b 21)? Rodier (53 - 57), który cytuje dlapoparcia swego zdania Philoponosa (77, 50, 23 - 27), utrzymuje,że przez �� należy rozumieć zwierzę w ogóle" czyli Rodzaj Zwierzę", słowa zaś �� ' �� oznaczają już to gatunkizwierząt podporządkowane idei zwierzę", już to zwierzętaposzczególne.Większość autorów zarówno starożytnych, jak iwspółczesnych rozumie przez �� ideę Wszechświata,którą Platon nazywa zwierzęciem istniejącym samym w sobie,przedmiot intelektualny (��) intuicyjnie poznawalny.Przez ��' �� rozumieją rzeczy, które istnieją pojedynczo i stanowiąprzedmiot nauki (��, mniemania (��) i wrażeńzmysłowych (��).Rzeczy pojedyncze są podobnie skonstruowane, jak �� ,od których zależą, i one bowiem składają się z elementumaterialnego oraz jednostki" jako elementu formalnego.Takmniej więcej pojmuje rzeczy Simplicius (29, 15), Themistius(21,10), Sophonias (13, 3n.), Trendelenburg (187), Tricot (s.19,nota 3), Hicks (222 - 223).70Nauka postępuje prostą drogą od zasady do konkluzji idlatego jest podobna do Diady.Mniemanie, które prowadziczasem do prawdy, czasem do fałszu, można przyrównać doTriady.Wrażenie zmysłowe, którego rzeczą jest postrzegać ciała,można przedstawić za pomocą liczby 4, czyli Tetrady, bo tawłaśnie liczba jest właściwa dla objętości cechującej ciało.Por.Simplicius (29, 4), Themistius (21, 17), Plato (Tim.37 B; Republ.VI, 509 D n.; VII, 533 n.).71W ostatnim okresie ewolucji filozoficznej Platon utożsamiałidee z liczbami (Phileb.16 C n.; Met.A, M, N.zwłaszcza 991 b 9;992 b 16; 1081 a 7).Zeller sądził, że liczby są dla Platonasymbolami idei; Robin (1908, 455) że są one ich wzorami(exemplaires).Obie te teorie nie zgadzają się ze świadectwemArystotelesa (D.Ross).Liczb-idei nie należy utożsamiać z liczbami matematycznymi,które różnią się między sobą ilościowo i dlatego można jedodawać (��).Przeciwnie, między liczbami-ideamizachodzą różnice jakościowe i pojęciowe, wskutek czego niemożna ich dodawać, można je tylko hierarchiczniepodporządkowywać.72Teorię tę przyjmował Ksenokrates.Por.Heinze(Xenocrates, 181); Simplicius (30, 4), Philoponos (81, 25), Aetius(Plac.2, 386), Plutarch (De animae procreatione, 1012 d).De an.I, 408 b 32 - 409 a 30.73Simplicius (30, 28) mówi.że starożytni fizycy uważalizasady za cielesne.zaś pitagorejczycy i Platon za bezcielesne.Podobnie utrzymuje Philoponos.Por.Trendelenburg (193).74Według Simpliciusa byli to Empedokles i Anaksagoras(Simplicius 30, 30).75Jest to aluzja do teorii Heraklita, którą Arystoteles niżejrozwija szerzej (405 a 25 - 29).76Słowa �� , �� (a 27) nieoznaczają tutaj niematerialności ściśle wziętej, czyli duchowej(przeciwnie niż sądził Themistius: 24, 17), lecz niematerialnośćwzględną, która jest właściwa ciałom bardziej subtelnym.W tymznaczeniu nawet wiatr jest bezcielesny (Phys.IV, 4.212 a 12; 8,215 b 5).77Themistius (23, 20) sadzi, że słowo �� posiada w tymmiejscu znaczenie przestrzenne [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podobne