[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Musztra profesjonalnych żołnierzy została wzbogacona o naukętechnik wykorzystywanych w szkołach gladiatorów.Mobilność taktycznalegionów, którą Scypion przekazał swoim następcom, jak się zdaje, w dużymstopniu pozostała w niezmienionej formie aż do końca republiki.Legiony Cezarana przykład były zorganizowane podobnie jak wcześniejsze o pół wieku wojskaz czasów Mariusza.Również ich słabymi stronami były: kiepska jazda,niewystarczająca liczebność lekkiej piechoty i brak umiejętności zwiadowczych.Cezar nie zdołał wyeliminować żadnej z tych słabości13.O ile Mariusz zasługujena uznanie ze względu na przeprowadzone reformy, Cezarowi nie możnaprzypisać żadnej reformy armii rzymskiej. Nikt nie miał większego wpływu na rzymski sposób prowadzenia wojny niżScypion Afrykański.Zdolności wielkiego wodza mogą też być mierzone miarą jego przeciwników.Pod tym względem Scypion przewyższa wielu najlepiej wykształconych inajzdolniejszych dowódców w historii.Hazdrubal Barkas, Hazdrubal Giskonida iHannibal byli najlepszymi wodzami, jakich wydała Kartagina.Byli oni członkamiwojskowego rodu Barkidów, których jedynym zajęciem była wojna spadkobiercami półwiecznej tradycji prowadzenia działań wojennych.Dowodziliwojskami, które przeszły lata ćwiczeń, odznaczały się dyscypliną, doświad-czeniem oraz elastycznością taktyczną, nieznanymi żadnej innej armii, z którąwcześniej starli się rzymscy wodzowie.%7ładen rzymski dowódca nie zmierzył sięz przeciwnikiem takiego kalibru, może z wyjątkiem wojen domowych.Nawetwówczas jednak zawodowe rzymskie armie walczyły niemal identycznie,dlatego mówienie w tym wypadku o taktycznym geniuszu i innowacyjności niejest rzeczą oczywistą.Zarówno Aleksander Wielki, jak i Cezar walczylizazwyczaj ze słabo uzbrojonymi armiami, dowodzonymi przez przeciętnychwodzów; podobnie było z dowódcami rzymskimi w czasach cesarstwa.Kiedyoceniamy wielkość dowódcy na podstawie rangi przeciwnika, z którym walczył iktórego pokonał, Scypion wyraznie wyróżnia się na tle największych rzymskichdowódców.Scypion był w większym stopniu nowoczesnym generałem niż bohateremhomeryckim i słusznie uważał, że więcej jest w stanie zrobić, działając jakodowódca niż wojownik.Rzadko miał okazję uczestniczyć w bitwach i prawienigdy nie wystawiał się na bezpośrednie niebezpieczeństwo.Podczas oblężeniaNowej Kartaginy przemierzał pole bitwy w towarzystwie trzech żołnierzy,osłaniających go dużymi tarczami przed pociskami.Jego żołnierze byli takprzyzwyczajeni do tego, że pozostawał poza polem bitwy, że kiedy osłabł atakna Locri, Scypion zmotywował ludzi do walki grozbą, że sam wezmie udział wzdobywaniu murów miasta.Do czasów Scypiona rzymscy dowódcy zawszewalczyli w pierwszej linii, wraz ze swoimi żołnierzami.Była to demonstracjacechującej rzymskiego wojownika virtus, która nie miała żadnego militarnegoznaczenia.Do czasów Cezara tradycja oka- zywania waleczności na polu walki stała się obowiązkiem centuriona, zadaniemkorpusu oficerskiego zaś stało się dowodzenie, rozumiane bardziej jakokierowanie żołnierzami i mobilizowanie ich niż jako demonstracja męstwatypowa dla heroicznego wojownika14.Ta zmiana akcentu była logicznymnastępstwem coraz większej złożoności działań wojennych i upolitycznianiemnominacji na dowódców.Scypion jednak rozpoznał ten problem i obmyślił jegorozwiązanie pięćdziesiąt lat wcześniej.Dopóki taktyczny repertuar legionu obejmował jedynie przesunięcie w przódlub w tył, sprawa usytuowania dowódcy nie była ważna, ponieważ porozpoczęciu bitwy dokonanie większych zmian taktycznych nie było możliwe.Wprowadzenie przez Scypiona nowego repertuaru taktycznego, który mógł byćwykorzystywany i wykonywany na komendę p o d c z a s bitwy, oznaczało, żedowódca musi widzieć całe pole bitwy, aby móc osądzić, kiedy nakazać zmianętaktyki.Odpowiednie dowodzenie bitwą wymagało, aby dowódca pozostawałpoza polem bitwy, jak zwykł to robić Hannibal, który koordynował z oddali ruchyswej niezwykle elastycznej taktycznie armii.Aleksander Wielki walczył wraz zeswoimi ludzmi, a mimo to jego armia odznaczała się dużą elastycznościątaktyczną.Miało to swoje zródła w kulturze hellenistycznej, która wysoko ceniłaosobiste bohaterstwo jako niezbędną cechę odnoszącego sukcesy wojennewodza.Społeczeństwo rzymskie również miało w cenie bohaterstwo i możemyprzypuszczać, że Scypion musiał przezwyciężyć chęć okazywania osobistejodwagi, zanim zaczął wprowadzać nowe metody dowodzenia polem bitwy.Przypomnijmy, że gdy przeciwnicy Scypiona zarzucali mu brak odwagi,odpowiedział, że matka urodziła go jako  wodza, nie wojownika!"15Nowa metoda dowodzenia przyjmowała się powoli, chociaż jeszcze pośmierci Scypiona wielu dowódców rzymskich nadal narażało się naniebezpieczeństwo bezpośredniej walki.Do czasów Cezara jednak większość znich zrezygnowała z roli heroicznego bohatera.W czasach Augusta (63 r.p.n.e.-l4 r.n.e.), który sam rzadko brał bezpośredni udział w bitwach16, rzymscywodzowie w większości byli mianowanymi arystokratami, którzy raczejkierowali, niż dowodzili w pełni zawodową armią, i model heroicznego wodzaniemal zupełnie zaniknął.To Scypion po raz pierwszy wprowadził nowoczesną metodę dowodzenia spozapola bitwy.Talent Scypiona dotyczący spraw wojskowych wykracza poza omówionepowyżej zdolności dowódcze.Był on również jednym z największych rzymskichstrategów.Zawsze oceniał potrzebę zastosowania siły według zysków, jakiemogło ono przynieść szerszym celom politycznym, będącym przyczyną wojny.Dla Scypiona wojna zawsze stanowiła środek osiągania określonych celów, acelami tymi były szeroko pojęte interesy strategiczne Rzymu.Nie zaskakujewięc, że jego zwycięstwa na polach bitwy kształtowały przyszły kierunekrzymskiej ekspansji, nawet jeśli politycy zdali sobie z tego sprawę wiele lat póz-niej [ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • odbijak.htw.pl