Gabriel Richard Scypion Afrykański Starszy. Największy wódz starożytnego Rzymu

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.9-11.6Liwiusz, Dzieje, księga 28, 45.Interesująca jest lista materia-łów wojennych, która zawiera: żelazo, płótno żaglowe, zboże, drewno na kile ipasy przystępkowe, tarcze, miecze, piki, oszczepy, włócznie, topory, szpadle,sierpy, misy, ręczne młynki, pszenicę, drewno do budowy okrętów i pieniądzena pokrycie kosztów podróży marynarzy i wioślarzy.7Ibid., 29, 24.8Na temat wagi wysokiego morale żołnierzy podczas działańwojskowych, patrz Charles Ardant du Picq, Battle Studies.9Howard Scullard, Scipio Africanus in the second Punk War,załącznik 5, s.318.Patrz też Philip J.Smith, Scipio Africanus andRomei Invasion of Africa, s.9-11.10Liwiusz, Dzieje, księga 29, 1.11Szczegół na temat dyskusji, patrz Howard Scullard, Scipio Africanus in the second Punk, załącznik 5.12Ibid., s.318.13Liwiusz, Dzieje, księga 29, 6.14Polibiusz, Dzieje, księga 11, 21.Polibiusz twierdzi, że rzymskajazda czasem zeskakiwała z koni podczas bitwy i trzymając jedną rękąuzdę, drugą wbijała miecz w brzuch konia przeciwnika, po czym ponownie dosiadała wierzchowca.Jeśli tak było w rzeczywistości, możnauznać ten styl walki za najgorszy z możliwych.15Liwiusz myli się, twierdząc, że Leliusz przybył do Hippo Regius,miasta położonego znacznie dalej na zachód, w odległości dziesięciudni od Kartaginy, które pózniej zasłynęło jako diecezja św.Augustyna.Scypion chciał zasiać trwogę wśród Kartagińczyków i zamanifestować swoją obecność w Afryce.Aby osiągnąć te cele, najazdy Leliuszamusiały mieć miejsce znacznie bliżej Kartaginy.Por.Philip J.Smith,Scipio Africanus and Rome's Invasion of Africa, s.20.16W tych okolicznościach Masynissa porzucił próby odzyskaniatronu, patrz Howard Scullard, Scipio Africanus in the second Punk,s.182-183.Patrz też Liwiusz, Dzieje, 29, 29-33, a także P.G.Walsh,Massinissa, s.149-160.17Liwiusz, Dzieje, księga 29, 6.18Ibid., 29, 4.19Ibid.Magon przepłynął otwarte morze, aby powstrzymać rzym-ską flotę pod Tarraco i Massilią.Prędkość osiągana przez napędzany wiosłamiokręt wojenny i poruszający się za pomocą żagli transportowiec była mniejwięcej jednakowa: od 5 do 6 węzłów.Jednak transportowce mogły płynąćzarówno w dzień, jak i w nocy, okręty natomiast każdego wieczora musiałyprzybijać do brzegu, aby umożliwić wioślarzom odpoczynek oraz zaopatrzeniew wodę pitną i żywność.Z tego powodu okręty zazwyczaj płynęły wolniej niżtransportowce.Ponadto nie mogły przez dłuższy czas płynąć po otwartymmorzu i często ulegały uszkodzeniu podczas sztormów.Transportowce nato-miast narażone były na atak, jedynie gdy żeglowały w pobliżu brzegu, wówczasbowiem okręty mogły podjąć męczącą pogoń za statkiem.Transportowcezazwyczaj pozostawały bezpieczne, dopóki znajdowały się na otwartym morzu.Dlatego też Magon wysłał swoje transportowce bez eskorty złożonej z okrętówwojennych.Na temat prędkości osiąganych przez transportowce i okrętywojenne, patrz H.Koster, Das antike Seewesen, Berlin 1923, s.125.20Liwiusz, Dzieje, księga 28, 46.21Ibid., księga 29, 6.22Ibid.Na temat prawnych podstaw władzy Plemeniusza jako le-gatus pro praetore, patrz Philip J.Smith, Scipio Africanus and Rome'sInvasion of Africa, s.27 28.23Brian Caven, The Punk Wars, s.236.24Liwiusz, Dzieje, księga 29, 7.25Na temat liczby żołnierzy floty wojennej, zazwyczaj mieszczących się na rzymskich okrętach, patrz John Warry, Wafare in theClassical World, s.118.26Liwiusz, Dzieje, księga 29, 7.27Por.Basii H.Liddell-Hart, Scipio Africanus, s.108-109.Autortwierdzi, że celem pobytu Scypiona w Locri było danie jego oddziałommożliwości zmierzenia się z budzącym trwogę Hannibalem i zaprawienie ich w boju.To rozumowanie jest zaskakujące, nie tylko ze względuna to, że Scypion zabrał ze sobą niewielką liczbę wojsk, ale także dlatego że dowodził w Locri nie swoimi oddziałami, lecz stacjonującymiw Regium oddziałami Plemeniusza.Ponadto, z wyjątkiem około tysiąca ochotników, którzy uzupełniali oddziały spod Kann, wszyscy ludzieScypiona byli doświadczonymi żołnierzami i wielu z nich, tak jak legioniściMarcellusa, brało już udział w bitwie z Hannibalem.28Liwiusz, Dzieje, 29, 9.Liwiusz twierdzi, że Scypion przypłynąłna pokładzie heksery, statku o jeden stopień większego niż pentera.Zaopatrzony w sześć rzędów wioseł, był to typ okrętu rzadko używany w starożytności.Podczas drugiej wojny punickiej sławni wodzowierzymscy, Regulus i Manliusz, wykorzystywali heksery jako statki flagowe.Rozmiar tych okrętów był bez wątpienia imponujący.Możliwe, że do ich wybudowania Scypion zatrudnił sycylijskich Greków(Rzymianie nie umieli budować tego typu okrętów) lub też zostałyone przejęte od Kartagińczyków.Philip J.Smith, Scipio Africanus andRome's Invasion of Africa, s.32.29Liwiusz, Dzieje, 29, 19.30Ibid., 29, 22.31Rzymianie traktowali tę umiejętność Kartagińczyków jako nicwięcej niż stosowanie kłamstw i zdrady, tak że określenie punickalojalność" {Punica fides) w łacińskich słownikach stało się synonimemzdrady.32Liwiusz, Dzieje, księga 29, 23.33Brian Caven nazywa dziewczynę Saphanbaal, natomiast w książce Gaetana B.de Sanctisa L'et� delle guerre puniche pojawia się podimieniem Saphanba.34Liwiusz, Dzieje, 29, 23.35Ibid.,36Ibid., 29, 24.37Ibid.38Ibid., 29, 26.39H.K�ster, Die antike Seewesen, s.125.Zrednia prędkość osiągana przez transportowiec wynosiła od 5 do 6 węzłów.Dlatego dystans 65 mil morskich nie powinien zabrać więcej niż dzień żeglugi.40George W.Houston, Ports in Perspective: Some ComparativeMaterial on Roman Merchant Ships and Ports, American Journal ofArchaeology" 1988, t.92, nr 4, s.559.41M.Launey, Inscriptions de Thasos, Bulletin de CorrespondanceHell�nique" 1933, t.57, s.400.42Najlepszymi opracowaniami dotyczącymi antycznych statkówtowarowych są prace: R.P.Duncan-Jones, Giant Cargo Ships in Anti-quity, Classical Quarterly" 1977, t.27, s.331-336; George W.Houston, Ports in Perspective, s.553-564; Robert Gardiner, John Morrison,The Age ofthe Galley.43Podziękowania kieruję w tym miejscu do Paula Rollinsa z Yorkuw Maine, projektanta i konstruktora statków, za informacje dotyczącenowoangielskich łodzi.44Winny jestem również wdzięczność mojej przyjaciółce AlisonGagliadri, znakomitej amazonce, za informacje dotyczące wagi i rozmiarów koni.45Jonathan P.Roth, The Logistics of the Roman Army at War,s.66-67.46R.P.Duncan-Jones, Giant Cargo Ships in Antiquity, s.331.47Brian Caven, The Punk Wars, s.236.48Liwiusz, Dzieje, księga 29, 25.49Na temat ziem położonych wokół Tapsus i możliwości zdobyciaposiłków na tym obszarze przez armię Scypiona, patrz Gaetano B.deSanctis, L'et� delle guerre puniche, s.580.Philip J.Smith zgadza sięz tym autorem, argumentując, że Emporie były głównie obszarem rolniczym, na południe od Tapsus znajdowały się także miasta handlowe.Patrz Philip J.Smith, Scipio Ajricanus and Rome's Invasion of Africa,s.58.50Półwysep Merkurego to współczesny przylądek Bon, położonyw północno-wschodnim krańcu Zatoki Tunezyjskiej, około 50 km odKartaginy.Por.Philip J [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podobne