Lucas E. Podstęp. O szpiegach, kłamstwach i o tym jak Rosja kiwa Zachód

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Będąca innym, pozornietrwałym bytem Jugosławia zaczęła się pogrążać w wojnie w roku 1991, w wyniku nieudanej, alebezkrwawej próby zapobieżenia proklamowaniu niepodległości przez Słowenię.Pózniej życie miałostracić ponad 140 tysięcy ludzi, a ponad 4 miliony musiało uchodzić ze swych domostw (cieszę się,że mieszkający w Oksfordzie wujek Olgicy, Duaan, tego nie dożył)14.Gdyby podobny konfliktwybuchł w Związku Radzieckim, byłby on nie tylko rozleglejszy, ale i o wiele grozniejszy, mogłobybowiem dojść do użycia broni jądrowej.Według ówczesnej konwencjonalnej mądrości, radykalninacjonalistyczni politycy parli do niepodległości zbyt mocno i zbyt szybko.Wybuch chaosu lubrozlew krwi mógłby dać betonowi w Moskwie pretekst do proklamowania stanu wojennego ipołożenia kresu eksperymentowi z reformami.Dla krajów sąsiadujących ze Związkiem Radzieckiminnym koszmarem była perspektywa powstania dotkniętej nędzą i rządzącej się bezprawiem strefykonfliktu, z której do świata spokoju, jaki udało im się utrzymać przez lata zimnej wojny,napłynęliby uchodzcy, terroryzm i ekstremizm.Gdy w roku 1991 przybyłem do Helsinek, żebyrozgłosić radosną wieść, iż sowiecka okupacja państw bałtyckich lada dzień się skończy, pewna fińskaosobistość ponuro mi na to odrzekła: To się nie może dobrze skończyć.Z operacyjnego punktu widzenia rozpad władzy centralnej stanowił niebywałą korzyść.Wszczególności państwa bałtyckie stały się dla szpiegów swoistym odpowiednikiem sklepu zesłodyczami były łatwo dostępne, bogate w potencjalne cele działań wywiadowczych i przyjazne.Podziesięcioleciach, gdy każda podróż przez granicę ZSRR wymagała skomplikowanych przygotowań,wystarczyło wsiąść na prom płynący z Helsinek czy Sztokholmu.W ciągu kilku godzin zagranicznygość mógł się znalezć w pobliżu jakiejś bazy wojskowej, stawiać kolejki zdegustowanym oficerom isondować, czy byliby gotowi przeprowadzić intratne badania na zlecenie pewnej �firmy doradczej�.Od szpiegów aż się roiło, a w początkach lat dziewięćdziesiątych byli oni aż nadto widoczni.Pamiętam grupę ostrzyżonych na jeża Amerykanów, którzy utrzymywali, że są ekipą telewizyjnąprzygotowującą dokumentację do programu o przyrodniczych walorach wybrzeża Bałtyku.Jakorozkochany w przyrodzie były korespondent BBC, zachwyciłem się szansą na jakąś kompetentnądyskusję.Okazało się jednak, że ich nieznajomości pracy w telewizji dorównywała jedynie obojętnośćwobec śpiewających łabędzi i innej fauny, chociaż z pewnością świetnie znali topografię liniibrzegowej.Znaczna część tego odbywała się pod nosem nominalnych władz, które chociaż byłyprozachodnie nie miały ani ludzi, ani potencjału, żeby zajmować się zagranicznymi służbamiwywiadowczymi; zresztą wcale się nimi nie interesowały.W roku 1990 pewna wracająca zLeningradu delegacja dygnitarzy estońskich zatrzymała się w przydrożnym zajezdzie, żeby się posilić.Byli zaskoczeni, widząc grupę małomównych, umięśnionych mężczyzn mówiących po niemiecku, zostrzyżonymi na krótko, jak w wojsku, włosami i odzianych w kombinezony.Na dokładkętowarzyszyli oni jadącej w tym samym kierunku ciężarówce.W rządzie estońskim nikt nie miałpojęcia, że w ich kraju znajdują się tacy faceci ani też, co mają tam do roboty, nikt też nie śpieszył sięz wyjaśnieniami.Niebawem miało się to zmienić.Na początku roku 1992 Estonia powołała do życia własną agencjęszpiegowską.Zaprojektowano ją specjalnie pod kątem ścisłej współpracy z SIS.Jej początki byłynader skromne trzej młodzi mężczyzni: prawnik, student historii na ostatnim roku studiów iprogramista.%7ładen z nich nie miał doświadczenia w pracy wywiadowczej.Siedzieli w małym biurzeze stertą książek szpiegowskich pożyczonych z biblioteki.Powierzono im zbudowanie agencji odpoczątku, bez najmniejszego udziału kogokolwiek związanego choćby luzno z KGB.Wkrótce sięzorientowali, że Estonia dysponuje wielkim atutem gotowym gronem dobrze wykształconych inastrojonych patriotycznie młodych ludzi, którzy znali sowiecki system od podszewki.Powyszkoleniu ich na funkcjonariuszy wywiadu mogli działać na terenie Rosji i innych krajów,wchodzących niegdyś w skład ZSRR, łatwiej niż ktokolwiek z Zachodu.Wiedzieliby, kogo obierać zacel działalności i jak nawiązywać kontakt, a także, jak interpretować inne elementy od języka ciałado procedur bezpieczeństwa.Rosyjskim zaś władali na takim poziomie, o jakim niewiele osób zZachodu mogłoby choćby marzyć.Zwerbowanie takich ludzi to jedno, wyszkolenie ich to drugie.Jak mieli się nauczyćzaawansowanego warsztatu szpiegowskiego, koniecznego do skutecznego działania? Zgromadzenietakich kwalifikacji wewnątrz instytucji wymaga czasu i odpowiedniej skali.Estonia jest mała, a jejwładze śpieszyły się wręcz desperacko [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Podobne